Tha aithisg bhliadhnail Bhòrd na Gàidhlig airson 2021-22 air nochdadh gu bheil fèill mhòr air a’ Ghàidhlig agus gu bheil seo a’ sìor fhàs às dèidh do sgeama ùr gus Oifigearan Leasachaidh Gàidhlig a mhaoineachadh 220 sa cheud a bharrachd de dh’iarrtasan fhaighinn na bh’ ann de dh’airgead – a’ ciallachadh gun deach £500,000 de mhaoineachadh a riarachadh do 21 buidhnean.
Tha an sgeama ùr air a dhealbh gus an àireamh de dh’oifigearan Gàidhlig a leudachadh anns na h-eileanan agus coimhearsnachdan dùthchail agus ann am bailtean-mòra agus cathair-bhailtean.
Tha Bòrd na Gàidhlig a’ maoineachadh grunn bhuidhnean a bhios a’ fastadh oifigearan leasachaidh, agus mar thoradh air maoineachadh a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, lìbhrig sinn sgeama maoineachaidh ùr a tha fosgailte do bhuidhnean san treas roinn a tha airson an cuid solar Ghàidhlig a leasachadh.
Bha fèill cho mòr air an sgeama is gun d’ fhuair e 30 tagradh, luach còrr air £800k, an taca ris a’ bhuidseit thùsail de £250k.
Mar thoradh air an iarrtas seo, dh’aontaich Bòrd na Gàidhlig stòrasan a bharrachd, a riarachadh don mhaoin, a’ dùblachadh a’ bhuidseit thùsail. Mar thoradh air seo, bha 21 buidheann comasach air oifigearan Gàidhlig fhastadh, a’ gabhail a-steach Comann nam Pàrant Phort Rìgh agus Seanadh Cultar Dualchais is Ealain Earra-Ghàidheal is nan Eilean’.
Tha Bòrd na Gàidhlig cuideachd air cuideachadh le maoineachadh gus an t-àrd-ùrlar ùr SpeakGaelic a thoirt a-steach, a tha air a dhealbh gus taic a thoirt do dh’ionnsachadh a’ chànain.
Chaidh SpeakGaelic, a tha air a mhaoineachadh agus a chaidh a chruthachadh ann an com-pàirteachas eadar Bòrd na Gàidhlig, MG ALBA, am BBC agus Sabhal Mòr Ostaig, a chur air bhog san Dàmhair 2021 mar bhrannd ionnsachaidh ioma-thaobhach, a’ tabhann na dòigh-obrach as coileanta gus Gàidhlig ionnsachadh ann an ginealach. Tha SpeakGaelic a’ toirt cothrom do luchd-cleachdaidh air clasaichean aghaidh-ri-aghaidh, ionnsachadh air-loidhne fèin-threòraichte, agus susbaint sna meadhanan tro ghrunn àrd-ùrlaran – no tro na trì àrd-ùrlaran uile aig an aon àm.
Tha SpeakGaelic air aon de ghrunn phròiseactan a fhuair taic no a chaidh a stèidheachadh le Bòrd na Gàidhlig thairis air an 12 mìosan a dh’fhalbh, le iomairt #Cleachdiaigantaigh air tilleadh a chaidh a dhealbhadh le mòran chom-pàirtichean lìbhrigidh gus taic a thoirt dhaibhsan ann am foghlam Gàidhlig.
A bharrachd air £4.1m de mhaoineachadh a chaidh a sgaoileadh do 136 buidhnean thar na bliadhna a dh’fhalbh, tha Bòrd na Gàidhlig cuideachd air obrachadh gu dlùth le 67 ùghdarrasan poblach air planaichean Gàidhlig a bheir taic dhan Ghàidhlig san àite-obrach agus sa bheatha phoblaich, a’ gabhail a-steach còig ùghdarrasan poblach a tha a’ cruthachadh a’ chiad phlana aca.
Tha na planaichean Gàidhlig seo nam blocaichean-togail a bheir follaiseachd dhan chànan air feadh na dùthcha, a tha a’ cur ri cothroman gus Gàidhlig a chleachdadh agus a tha cur ri a h-àbhaisteachadh.
Tron obair le ùghdarrasan poblach agus tro phlanadh cànain airson na Gàidhlig tha Bòrd na Gàidhlig air cur ris na goireasan Gàidhlig aig na buidhnean a tha a’ dìon agus a’ toirt piseach air an àrainneachd, mar eisimpleir, NatureScot agus Coilltearachd agus Fearann Alba.
A rèir na h-aithisg bliadhnail, fhuair am Bòrd Tabhartas-gus-Cuideachadh de bheagan is £5.6 millean uile gu lèir – feumaidh Bòrd na Gàidhlig obrachadh taobh a-staigh an riarachaidh ionmhasail seo a thugadh dhaibh le Ministearan na h-Alba.
Às an t-suim sin, bha £1.7 millean airson prìomh chosgaisean ruith, agus chaidh £2.4 millean gu maoinean leasachaidh Gàidhlig san fharsaingeachd – a’ gabhail a-steach maoineachadh coimhearsnachd do dhaoine, pròiseactan agus buidhnean, – agus £1.4 millean a dh’ionnsaigh Maoin Buileachaidh nam Planaichean Gàidhlig.
Thuirt Màiri NicAonghais, an Cathraiche, gu bheil Bòrd na Gàidhlig gu mòr airson togail air an ùidh agus an iarrtas a tha a’ sìor fhàs airson leasachadh a’ chànain.
Thuirt i: “Tha leasachadh agus cumail taic ris a’ Ghàidhlig air a bhith mar phrìomh adhbhar dhuinn fhad ’s a bha sinn trang a’ dèiligeadh ris a’ ghalar lèir-sgaoilte agus a bhuaidh air daoine fa leth agus air teaghlaichean, coimhearsnachdan agus buidhnean poblach.”
“Sheall Seachdain na Gàidhlig gu h-èifeachdach cho mòr ’s a bha an t-àrdachadh san ùidh ann an cleachdadh agus ionnsachadh na Gàidhlig aig àm a’ ghlasaidh-sluaigh. Tha an àireamh de luchd-ionnsachaidh tro SpeakGaelic a’ sealltainn na ghabhas dèanamh.
“Tha sinn a’ cumail oirnn a’ daingneachadh cho cudromach ’s a tha an teachdaireachd gum buin a’ Ghàidhlig ri Alba air fad agus tha sinn mothachail cuideachd air an ùidh eadar-nàiseanta anns a’ chànan agus sa chultar againn.
“Tha an t-àrdachadh san iarrtas airson Gàidhlig air feadh na dùthcha a’ cruthachadh an dà chuid cothrom agus dùbhlan – faodaidh an cànan fàs agus tòiseachadh air a bhith seasmhach ach tha feum air stòrasan mòra a bharrachd gus seo a dhèanamh.”
Thuirt t-àrd-oifigear Shona NicIllinnein gu bheil taic leantainneach do luchd-labhairt na Gàidhlig aig cridhe obair Bhòrd na Gàidhlig.
Thuirt i: “Is e taic do luchd-labhairt na Gàidhlig – co-dhiù tha iad air Gàidhlig a thogail san teaghlach, ann am FtG no a bheil iad ag ionnsachadh nan inbhich – adhbhar obair BnG. Tha sinn a’ maoineachadh raon de bhuidhnean a bhios a’ fastadh oifigearan leasachaidh gus an obair a tha a dhìth a thoirt air adhart agus mar thoradh air maoineachadh a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, lìbhrig sinn sgeama maoineachaidh ùr a tha fosgailte do bhuidhnean san treas roinn a tha airson an cuid solar Ghàidhlig a leasachadh is a leabachadh. Tha e deatamach gun cùm sinn oirnn agus gum fàs sinn, gus ar buaidh a mheudachadh anns gach ceàrnaidh den dùthaich.”
Chaidh aithisg bhliadhnail sgrùdaichte Bhòrd na Gàidhlig fhoillseachadh cuideachd, leis a h-uile comharra càileachd air a làn choileanadh agus cha deach moladh sam bith a dhèanamh.
Thuirt Màiri NicAonghais: “Tha sinn a’ cur fàilte air co-dhùnaidhean na h-aithisg sgrùdaidh ùir, a tha a’ dearbhadh an adhartais chudromaich a tha sinn air dèanamh agus cumaidh sinn oirnn a’ dèanamh cinnteach gu bheil deagh riaghladh ann air feadh na buidhne. Cumaidh sinn oirnn a’ leantainn stiùireadh agus deagh chleachdadh gus dèanamh cinnteach gu bheil sinn daonnan ag atharrachadh agus a’ toirt air adhart na bhuidheann gus buannachd nas fharsainge a thoirt air leasachadh na Gàidhlig.”
Faodar an Aithisg Bhliadhnail a leughadh an seo.