Category: Press Release

 Tha Ceannard Bhòrd na Gàidhlig, Shona NicIllinnein, air co-dhùnadh a dreuchd a leigeil dhith, bho 31 Damhair am-bliadhna, às dèidh seachd bliadhna ag obair leis a’ Bhòrd. 

Tha i air fios 6 mìosan a thoirt seachad gum bi i a’ leigeil dhith a dreuchd. Tha seo nas fhaide na an rabhadh trì mìosan a dh’fheumar toirt seachad, gus an cothrom as fheàrr a thoirt dhan Bhòrd ceannard ùr fhastadh mus fhalbh i. 

Thuirt Shona: “Bha an t-àm mar Cheannard na àm far an robh leasachaidh is fàs ann dhan Ghàidhlig agus dhan bhuidhinn. Tha seo air a bhith na àm de dh’atharrachadh mòr do Bhòrd na Gàidhlig. Tha seo air a bhith na àm brosnachail is buannachdail agus tha mi air a bhith fortanach a bhith a’ faighinn taic fìor mhath bho sgioba tàlantach is ùr-ghnàthach. 

“Tha e air a bhith na urram dha-rìribh a bhith os cionn Bòrd na Gàidhlig tron ùine seo. Às dèidh sin a ràdh, ge-tà, tha mòran chothroman agus dhùbhlain fhathast ann thar nan 6 mìosan a tha romhainn agus cumaidh mi orm a’ cluich mo phàirt ann a bhith a’ dèiligeadh riutha sin, agus mi a’ dèanamh nas urrainn dhomh gus dèanamh cinnteach gum bi eadar-ghluasad rèidh ann. Mar sin bidh mi a’ cumail orm mar as àbhaist chun na Samhna agus an uair sin tha mi an dùil ùine a chur seachad leis an teaghlach agus a’ siubhal.” 

Thuirt an Cathraiche, Màiri NicAonghais: “Ged a tha mi gu math brònach an naidheachd seo a chluinntinn, tha mi gu mòr an comain Shona airson ùine a thoirt dhuinn an neach ceart a lorg airson a’ phrìomh dhreuchd seo agus gus am bi tar-ghluasad rèidh ann. ’S e Ceannard air leth a th’ ann an Shona a tha air cruth-atharrachadh a thoirt air a’ Bhòrd, ga stiùireadh tro àm air leth dùbhlanach, agus a chruthaich buidheann a bhios comasach air cothroman a thoirt gu buil san àm ri teachd. Tha mi a’ guidhe gach soirbheachas dhi airson an àm ri teachd.” 

Tha maoineachadh bho Bhòrd na Gàidhlig a tha ag amas air Gàidhlig a bhrosnachadh air faisg air £1 millean a thoirt seachad airson oifigearan leasachadh cànain bho chaidh a chur air bhog.

Tha sruth maoineachaidh ùr, a bha comasach mar thoradh air £400k ann an airgead a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, a thoirt cothrom do bhuidhnean an teirm aon bhliadhna aca a leudachadh airson oifigearan leasachaidh Gàidhlig a tha a’ faighinn taic-airgid an-dràsta fo Sgeama nan Oifigearan Gàidhlig. Agus tha seo air 20 tabhartas a thoirt seachad airson na cuairt maoineachaidh làithreach ann an 2023 a-mhàin.

Tha buidhnean sna h-Eileanan an Iar, ann an Roinn na Gàidhealtachd, Earra-Ghàidheal is Bòd, Dùn Èideann agus Glaschu – a tha ag obair ann am farsaingeachd de roinnean a’ gabhail a-steach spòrs, ealain is cultar, àrainneachd, agus foghlam – am measg an fheadhainn a gheibh buannachd.

Is e £473,165 am maoineachadh iomlan airson cuairt na bliadhna seo, a leudaicheas 11 cùmhnantan a th’ ann mar-thà agus a chruthaicheas 9 dreuchdan ùra. Tha am maoineachadh air cuideachadh le iomadh iomairt a tha ag amas air leasachadh na Gàidhlig a bhrosnachadh agus cleachdadh a’ chànain is a’ chultair a chur air adhart ann an coimhearsnachdan Gàidhlig air feadh na h-Alba.

Chaidh £957,000 uile gu lèir a riarachadh dhan obair leasachaidh seo thairis air dà bhliadhna.

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig: “Tha adhartas mòr air a bhith ann le adhartachadh na Gàidhlig agus a cultair air feadh na h-Alba mar thoradh air an sgeama maoineachaidh seo. Tha na h-oifigearan leasachaidh Gàidhlig air cuideachadh a chumail ri iomadh iomairt a tha a’ brosnachadh leasachadh na Gàidhlig, leithid prògraman stèidhichte sa choimhearsnachd, tachartasan cultarail, agus tachartasan foghlaim.

“Tha sinn toilichte taic a thoirt do shàr obair nam buidhnean seo agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri bhith a’ faicinn fàs leantainneach ann an coimhearsnachdan Gàidhlig air feadh na h-Alba.”

                                   

Dealbh: Stevie Walsh

Chaidh Duaisean na Gàidhlig 2023 a chumail oidhche ‘Mhàirt aig Taigh-òsta Marriott ann an Glaschu. Chaidh deich duaisean an toirt seachad do dhaoine agus bhuidhnean air feadh na dùthcha airson an cuid obrach taobh a-staigh saoghal na Gàidhlig. Airson a’ chiad uair, chaidh na Duaisean a chumail mar phàirt de Sheachdain na Gàidhlig, gus cuid de na daoine agus buidhnean a tha ag obair gu cruaidh sa Ghàidhlig a chomharrachadh.

B’ e seo an deicheamh bliadhna aig Duaisean na Gàidhlig agus chaidh beagan ùrachadh a dhèanamh air na roinnean gus sin a chomharrachadh. Chunnaic sinn Duais ùr airson neach-cruthachaidh na bliadhna, duais Gàidhlig ann an spòrs agus na duaisean leantainneach leithid Tosgaire Òg na Bliadhna agus Urram nan Gàidheal.

Bha Cathy ‘Bhàn’ NicDhòmhnaill os cionn chùisean agus timcheall air 150 neach an làthair gus obair na Gàidhlig a chomharrachadh.

Tha na Duaisean, a tha air an cumail ann an com-pàirteachas leis an Daily Record, a’ toirt cothrom do dhaoine agus do bhuidhnean aithne fhaighinn airson na h-obair cudromaich a tha iad a’ dèanamh gach bliadhna.

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig: “Tha pailteas de dh’obair a’ dol sa Ghàidhlig gach bliadhna agus tha sin a’ fàs le gach bliadhna a dh’fhalbhas. Tha sin follaiseach agus sinn air an àireamh as motha de mholaidhean fhaighinn am-bliadhna. Bha oidhche air leth againn còmhla agus sinn a’ togail air a’ Ghàidhlig, a cur ri àbhaisteachadh na Gàidhlig agus a’ comharrachadh na h-obair mìorbhailich a tha a’ dol taobh a-staigh saoghal na Gàidhlig.”

Chaidh na duaisean a leanas a thoirt seachad aig a’ chuirm:

Duais Ealain is Cultair – Marcas Mac an Tuairneir

Sàr-dhuais na Gàidhlig – Yvonne Irving

Sàr-dhuais nam Meadhanan – FilmG

Duais Coimhearsnachd – Comunn Oiseanach Oilthigh Ghlaschu

An Duais Ionnsachaidh – Sgioba na Gàidhlig, eSgoil

Gàidhlig ann an Spòrs – Màiri NicRisnidh, BBC Spòrs Gàidhlig

Duais Eaconamach na Gàidhlig – Astar

An Neach-cruthachaidh Susbaint Ghàidhlig as Fheàrr – Young Scot

Tosgaire Òg na Bliadhna – Raonaid Kellow

Duais Urram nan Gàidheal – Ailean Caimbeul

Barrachd fiosrachaidh:

Bòrd na Gàidhlig

Duaisean na Gàidhlig

Dealbh le Stevie Walsh.

Tha aithisg bhliadhnail Bhòrd na Gàidhlig airson 2021-22 air nochdadh gu bheil fèill mhòr air a’ Ghàidhlig agus gu bheil seo a’ sìor fhàs às dèidh do sgeama ùr gus Oifigearan Leasachaidh Gàidhlig a mhaoineachadh 220 sa cheud a bharrachd de dh’iarrtasan fhaighinn na bh’ ann de dh’airgead – a’ ciallachadh gun deach £500,000 de mhaoineachadh a riarachadh do 21 buidhnean.

Tha an sgeama ùr air a dhealbh gus an àireamh de dh’oifigearan Gàidhlig a leudachadh anns na h-eileanan agus coimhearsnachdan dùthchail agus ann am bailtean-mòra agus cathair-bhailtean.

Tha Bòrd na Gàidhlig a’ maoineachadh grunn bhuidhnean a bhios a’ fastadh oifigearan leasachaidh, agus mar thoradh air maoineachadh a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, lìbhrig sinn sgeama maoineachaidh ùr a tha fosgailte do bhuidhnean san treas roinn a tha airson an cuid solar Ghàidhlig a leasachadh.

Bha fèill cho mòr air an sgeama is gun d’ fhuair e 30 tagradh, luach còrr air £800k, an taca ris a’ bhuidseit thùsail de £250k.

Mar thoradh air an iarrtas seo, dh’aontaich Bòrd na Gàidhlig stòrasan a bharrachd, a riarachadh don mhaoin, a’ dùblachadh a’ bhuidseit thùsail. Mar thoradh air seo, bha 21 buidheann comasach air oifigearan Gàidhlig fhastadh, a’ gabhail a-steach Comann nam Pàrant Phort Rìgh agus Seanadh Cultar Dualchais is Ealain Earra-Ghàidheal is nan Eilean’.

Tha Bòrd na Gàidhlig cuideachd air cuideachadh le maoineachadh gus an t-àrd-ùrlar ùr SpeakGaelic a thoirt a-steach, a tha air a dhealbh gus taic a thoirt do dh’ionnsachadh a’ chànain.

Chaidh SpeakGaelic, a tha air a mhaoineachadh agus a chaidh a chruthachadh ann an com-pàirteachas eadar Bòrd na Gàidhlig, MG ALBA, am BBC agus Sabhal Mòr Ostaig, a chur air bhog san Dàmhair 2021 mar bhrannd ionnsachaidh ioma-thaobhach, a’ tabhann na dòigh-obrach as coileanta gus Gàidhlig ionnsachadh ann an ginealach. Tha SpeakGaelic a’ toirt cothrom do luchd-cleachdaidh air clasaichean aghaidh-ri-aghaidh, ionnsachadh air-loidhne fèin-threòraichte, agus susbaint sna meadhanan tro ghrunn àrd-ùrlaran – no tro na trì àrd-ùrlaran uile aig an aon àm.

Tha SpeakGaelic air aon de ghrunn phròiseactan a fhuair taic no a chaidh a stèidheachadh le Bòrd na Gàidhlig thairis air an 12 mìosan a dh’fhalbh, le iomairt #Cleachdiaigantaigh air tilleadh a chaidh a dhealbhadh le mòran chom-pàirtichean lìbhrigidh gus taic a thoirt dhaibhsan ann am foghlam Gàidhlig.

A bharrachd air £4.1m de mhaoineachadh a chaidh a sgaoileadh do 136 buidhnean thar na bliadhna a dh’fhalbh, tha Bòrd na Gàidhlig cuideachd air obrachadh gu dlùth le 67 ùghdarrasan poblach air planaichean Gàidhlig a bheir taic dhan Ghàidhlig san àite-obrach agus sa bheatha phoblaich, a’ gabhail a-steach còig ùghdarrasan poblach a tha a’ cruthachadh a’ chiad phlana aca.

Tha na planaichean Gàidhlig seo nam blocaichean-togail a bheir follaiseachd dhan chànan air feadh na dùthcha, a tha a’ cur ri cothroman gus Gàidhlig a chleachdadh agus a tha cur ri a h-àbhaisteachadh.

Tron obair le ùghdarrasan poblach agus tro phlanadh cànain airson na Gàidhlig tha Bòrd na Gàidhlig air cur ris na goireasan Gàidhlig aig na buidhnean a tha a’ dìon agus a’ toirt piseach air an àrainneachd, mar eisimpleir, NatureScot agus Coilltearachd agus Fearann Alba.

A rèir na h-aithisg bliadhnail, fhuair am Bòrd Tabhartas-gus-Cuideachadh de bheagan is £5.6 millean uile gu lèir – feumaidh Bòrd na Gàidhlig obrachadh taobh a-staigh an riarachaidh ionmhasail seo a thugadh dhaibh le Ministearan na h-Alba.

Às an t-suim sin, bha £1.7 millean airson prìomh chosgaisean ruith, agus chaidh £2.4 millean gu maoinean leasachaidh Gàidhlig san fharsaingeachd – a’ gabhail a-steach maoineachadh coimhearsnachd do dhaoine, pròiseactan agus buidhnean, – agus £1.4 millean a dh’ionnsaigh Maoin Buileachaidh nam Planaichean Gàidhlig.

Thuirt Màiri NicAonghais, an Cathraiche, gu bheil Bòrd na Gàidhlig gu mòr airson togail air an ùidh agus an iarrtas a tha a’ sìor fhàs airson leasachadh a’ chànain.

Thuirt i: “Tha leasachadh agus cumail taic ris a’ Ghàidhlig air a bhith mar phrìomh adhbhar dhuinn fhad ’s a bha sinn trang a’ dèiligeadh ris a’ ghalar lèir-sgaoilte agus a bhuaidh air daoine fa leth agus air teaghlaichean, coimhearsnachdan agus buidhnean poblach.”

“Sheall Seachdain na Gàidhlig gu h-èifeachdach cho mòr ’s a bha an t-àrdachadh san ùidh ann an cleachdadh agus ionnsachadh na Gàidhlig aig àm a’ ghlasaidh-sluaigh. Tha an àireamh de luchd-ionnsachaidh tro SpeakGaelic a’ sealltainn na ghabhas dèanamh.

“Tha sinn a’ cumail oirnn a’ daingneachadh cho cudromach ’s a tha an teachdaireachd gum buin a’ Ghàidhlig ri Alba air fad agus tha sinn mothachail cuideachd air an ùidh eadar-nàiseanta anns a’ chànan agus sa chultar againn.

“Tha an t-àrdachadh san iarrtas airson Gàidhlig air feadh na dùthcha a’ cruthachadh an dà chuid cothrom agus dùbhlan – faodaidh an cànan fàs agus tòiseachadh air a bhith seasmhach ach tha feum air stòrasan mòra a bharrachd gus seo a dhèanamh.”

Thuirt t-àrd-oifigear Shona NicIllinnein gu bheil taic leantainneach do luchd-labhairt na Gàidhlig aig cridhe obair Bhòrd na Gàidhlig.

Thuirt i: “Is e taic do luchd-labhairt na Gàidhlig – co-dhiù tha iad air Gàidhlig a thogail san teaghlach, ann am FtG no a bheil iad ag ionnsachadh nan inbhich – adhbhar obair BnG. Tha sinn a’ maoineachadh raon de bhuidhnean a bhios a’ fastadh oifigearan leasachaidh gus an obair a tha a dhìth a thoirt air adhart agus mar thoradh air maoineachadh a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, lìbhrig sinn sgeama maoineachaidh ùr a tha fosgailte do bhuidhnean san treas roinn a tha airson an cuid solar Ghàidhlig a leasachadh is a leabachadh. Tha e deatamach gun cùm sinn oirnn agus gum fàs sinn, gus ar buaidh a mheudachadh anns gach ceàrnaidh den dùthaich.”

Chaidh aithisg bhliadhnail sgrùdaichte Bhòrd na Gàidhlig fhoillseachadh cuideachd, leis a h-uile comharra càileachd air a làn choileanadh agus cha deach moladh sam bith a dhèanamh.

Thuirt Màiri NicAonghais: “Tha sinn a’ cur fàilte air co-dhùnaidhean na h-aithisg sgrùdaidh ùir, a tha a’ dearbhadh an adhartais chudromaich a tha sinn air dèanamh agus cumaidh sinn oirnn a’ dèanamh cinnteach gu bheil deagh riaghladh ann air feadh na buidhne. Cumaidh sinn oirnn a’ leantainn stiùireadh agus deagh chleachdadh gus dèanamh cinnteach gu bheil sinn daonnan ag atharrachadh agus a’ toirt air adhart na bhuidheann gus buannachd nas fharsainge a thoirt air leasachadh na Gàidhlig.”

Faodar an Aithisg Bhliadhnail a leughadh an seo.