Category: News

Tha aithisg bhliadhnail Bhòrd na Gàidhlig airson 2021-22 air nochdadh gu bheil fèill mhòr air a’ Ghàidhlig agus gu bheil seo a’ sìor fhàs às dèidh do sgeama ùr gus Oifigearan Leasachaidh Gàidhlig a mhaoineachadh 220 sa cheud a bharrachd de dh’iarrtasan fhaighinn na bh’ ann de dh’airgead – a’ ciallachadh gun deach £500,000 de mhaoineachadh a riarachadh do 21 buidhnean.

Tha an sgeama ùr air a dhealbh gus an àireamh de dh’oifigearan Gàidhlig a leudachadh anns na h-eileanan agus coimhearsnachdan dùthchail agus ann am bailtean-mòra agus cathair-bhailtean.

Tha Bòrd na Gàidhlig a’ maoineachadh grunn bhuidhnean a bhios a’ fastadh oifigearan leasachaidh, agus mar thoradh air maoineachadh a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, lìbhrig sinn sgeama maoineachaidh ùr a tha fosgailte do bhuidhnean san treas roinn a tha airson an cuid solar Ghàidhlig a leasachadh.

Bha fèill cho mòr air an sgeama is gun d’ fhuair e 30 tagradh, luach còrr air £800k, an taca ris a’ bhuidseit thùsail de £250k.

Mar thoradh air an iarrtas seo, dh’aontaich Bòrd na Gàidhlig stòrasan a bharrachd, a riarachadh don mhaoin, a’ dùblachadh a’ bhuidseit thùsail. Mar thoradh air seo, bha 21 buidheann comasach air oifigearan Gàidhlig fhastadh, a’ gabhail a-steach Comann nam Pàrant Phort Rìgh agus Seanadh Cultar Dualchais is Ealain Earra-Ghàidheal is nan Eilean’.

Tha Bòrd na Gàidhlig cuideachd air cuideachadh le maoineachadh gus an t-àrd-ùrlar ùr SpeakGaelic a thoirt a-steach, a tha air a dhealbh gus taic a thoirt do dh’ionnsachadh a’ chànain.

Chaidh SpeakGaelic, a tha air a mhaoineachadh agus a chaidh a chruthachadh ann an com-pàirteachas eadar Bòrd na Gàidhlig, MG ALBA, am BBC agus Sabhal Mòr Ostaig, a chur air bhog san Dàmhair 2021 mar bhrannd ionnsachaidh ioma-thaobhach, a’ tabhann na dòigh-obrach as coileanta gus Gàidhlig ionnsachadh ann an ginealach. Tha SpeakGaelic a’ toirt cothrom do luchd-cleachdaidh air clasaichean aghaidh-ri-aghaidh, ionnsachadh air-loidhne fèin-threòraichte, agus susbaint sna meadhanan tro ghrunn àrd-ùrlaran – no tro na trì àrd-ùrlaran uile aig an aon àm.

Tha SpeakGaelic air aon de ghrunn phròiseactan a fhuair taic no a chaidh a stèidheachadh le Bòrd na Gàidhlig thairis air an 12 mìosan a dh’fhalbh, le iomairt #Cleachdiaigantaigh air tilleadh a chaidh a dhealbhadh le mòran chom-pàirtichean lìbhrigidh gus taic a thoirt dhaibhsan ann am foghlam Gàidhlig.

A bharrachd air £4.1m de mhaoineachadh a chaidh a sgaoileadh do 136 buidhnean thar na bliadhna a dh’fhalbh, tha Bòrd na Gàidhlig cuideachd air obrachadh gu dlùth le 67 ùghdarrasan poblach air planaichean Gàidhlig a bheir taic dhan Ghàidhlig san àite-obrach agus sa bheatha phoblaich, a’ gabhail a-steach còig ùghdarrasan poblach a tha a’ cruthachadh a’ chiad phlana aca.

Tha na planaichean Gàidhlig seo nam blocaichean-togail a bheir follaiseachd dhan chànan air feadh na dùthcha, a tha a’ cur ri cothroman gus Gàidhlig a chleachdadh agus a tha cur ri a h-àbhaisteachadh.

Tron obair le ùghdarrasan poblach agus tro phlanadh cànain airson na Gàidhlig tha Bòrd na Gàidhlig air cur ris na goireasan Gàidhlig aig na buidhnean a tha a’ dìon agus a’ toirt piseach air an àrainneachd, mar eisimpleir, NatureScot agus Coilltearachd agus Fearann Alba.

A rèir na h-aithisg bliadhnail, fhuair am Bòrd Tabhartas-gus-Cuideachadh de bheagan is £5.6 millean uile gu lèir – feumaidh Bòrd na Gàidhlig obrachadh taobh a-staigh an riarachaidh ionmhasail seo a thugadh dhaibh le Ministearan na h-Alba.

Às an t-suim sin, bha £1.7 millean airson prìomh chosgaisean ruith, agus chaidh £2.4 millean gu maoinean leasachaidh Gàidhlig san fharsaingeachd – a’ gabhail a-steach maoineachadh coimhearsnachd do dhaoine, pròiseactan agus buidhnean, – agus £1.4 millean a dh’ionnsaigh Maoin Buileachaidh nam Planaichean Gàidhlig.

Thuirt Màiri NicAonghais, an Cathraiche, gu bheil Bòrd na Gàidhlig gu mòr airson togail air an ùidh agus an iarrtas a tha a’ sìor fhàs airson leasachadh a’ chànain.

Thuirt i: “Tha leasachadh agus cumail taic ris a’ Ghàidhlig air a bhith mar phrìomh adhbhar dhuinn fhad ’s a bha sinn trang a’ dèiligeadh ris a’ ghalar lèir-sgaoilte agus a bhuaidh air daoine fa leth agus air teaghlaichean, coimhearsnachdan agus buidhnean poblach.”

“Sheall Seachdain na Gàidhlig gu h-èifeachdach cho mòr ’s a bha an t-àrdachadh san ùidh ann an cleachdadh agus ionnsachadh na Gàidhlig aig àm a’ ghlasaidh-sluaigh. Tha an àireamh de luchd-ionnsachaidh tro SpeakGaelic a’ sealltainn na ghabhas dèanamh.

“Tha sinn a’ cumail oirnn a’ daingneachadh cho cudromach ’s a tha an teachdaireachd gum buin a’ Ghàidhlig ri Alba air fad agus tha sinn mothachail cuideachd air an ùidh eadar-nàiseanta anns a’ chànan agus sa chultar againn.

“Tha an t-àrdachadh san iarrtas airson Gàidhlig air feadh na dùthcha a’ cruthachadh an dà chuid cothrom agus dùbhlan – faodaidh an cànan fàs agus tòiseachadh air a bhith seasmhach ach tha feum air stòrasan mòra a bharrachd gus seo a dhèanamh.”

Thuirt t-àrd-oifigear Shona NicIllinnein gu bheil taic leantainneach do luchd-labhairt na Gàidhlig aig cridhe obair Bhòrd na Gàidhlig.

Thuirt i: “Is e taic do luchd-labhairt na Gàidhlig – co-dhiù tha iad air Gàidhlig a thogail san teaghlach, ann am FtG no a bheil iad ag ionnsachadh nan inbhich – adhbhar obair BnG. Tha sinn a’ maoineachadh raon de bhuidhnean a bhios a’ fastadh oifigearan leasachaidh gus an obair a tha a dhìth a thoirt air adhart agus mar thoradh air maoineachadh a bharrachd bho Riaghaltas na h-Alba, lìbhrig sinn sgeama maoineachaidh ùr a tha fosgailte do bhuidhnean san treas roinn a tha airson an cuid solar Ghàidhlig a leasachadh is a leabachadh. Tha e deatamach gun cùm sinn oirnn agus gum fàs sinn, gus ar buaidh a mheudachadh anns gach ceàrnaidh den dùthaich.”

Chaidh aithisg bhliadhnail sgrùdaichte Bhòrd na Gàidhlig fhoillseachadh cuideachd, leis a h-uile comharra càileachd air a làn choileanadh agus cha deach moladh sam bith a dhèanamh.

Thuirt Màiri NicAonghais: “Tha sinn a’ cur fàilte air co-dhùnaidhean na h-aithisg sgrùdaidh ùir, a tha a’ dearbhadh an adhartais chudromaich a tha sinn air dèanamh agus cumaidh sinn oirnn a’ dèanamh cinnteach gu bheil deagh riaghladh ann air feadh na buidhne. Cumaidh sinn oirnn a’ leantainn stiùireadh agus deagh chleachdadh gus dèanamh cinnteach gu bheil sinn daonnan ag atharrachadh agus a’ toirt air adhart na bhuidheann gus buannachd nas fharsainge a thoirt air leasachadh na Gàidhlig.”

Faodar an Aithisg Bhliadhnail a leughadh an seo.

Tha Bòrd na Gàidhlig air còrr is £413,000 a thoirt do 36 pròiseactan Gàidhlig mar phàirt de Mhaoin Buileachaidh Achd na Gàidhlig (GLAIF). 

’S e Comhairle nan Eilean Siar aon de ghrunn bhuidhnean sna h-Eileanan Siar a bhios a’ faighinn maoineachadh airson farsaingeachd de phròiseactan, nam measg duais de £20,000 gus clasaichean Gàidhlig a thoirt do na preantasan aice. 

Fhuair a’ Chomhairle cuideachd £12,000 airson bogadh ann an àrainneachd obrach Ghàidhlig a thoirt do dh’oileanaich a tha a’ dèanamh greis-gnìomhachais samhraidh ann am buidheann ionadail, agus £8,000 eile airson seiseanan cuimhneachaidh tron Ghàidhlig a chumail ann an dachaighean-cùraim. Am measg maoineachaidh eile bha £7,500 gus aoigheachd a thoirt do LUACH 2023 – fèis de thachartasan Gàidhlig air feadh Leòdhais agus na Hearadh. 

Am measg nam buidhnean eile a tha a’ faighinn taic-airgid tha Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean – Innse Gall, a fhuair £33,000 airson clasaichean Gàidhlig a thabhann air feadh nan Eileanan Siar. Tha Leabharlann Nàiseanta na h-Alba air airgead fhaighinn gus oifigear fhastadh gus filmichean Cinema Sgìre a chur ann an cruth didseatach, agus tha Oilthigh Obar Dheathain air maoineachadh fhaighinn airson oifigear Gàidhlig fhastadh. 

Chaidh obair Comhairle Baile Dhùn Èideann gus Gàidhlig a leasachadh aithneachadh le duais de £20,000 gus Capital Gaelic a leudachadh – pròiseact a tha ag amas air ceanglaichean a thogail eadar buidhnean Gàidhlig air feadh a’ bhaile. 

Bidh Glaschu Beò a’ toirt na Ro-innleachd Ealainean Ghàidhlig aca air adhart airson na còigeimh bliadhna, far am bi a’ bhuidheann a’ brosnachadh prògram de thachartasan agus iomairtean às dèidh dhaibh duais £15,000 fhaighinn, a bharrachd air a bhith a’ toirt seachad trèanadh is cothroman leasachaidh do dh’oidean Gàidhlig. Tha Comhairle Baile Ghlaschu cuideachd air £7,000 de mhaoineachadh fhaighinn gus mapa Gàidhlig eadar-obrachail a chruthachadh den bhaile, agus £3,200 a bharrachd gus teagasg Gàidhlig a thoirt do luchd-obrach na comhairle. 

Agus ann an àiteachan eile, bidh Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè a’ faighinn buannachd bho chòrr is £1,350, a thèid a chur a dh’ionnsaigh lìbhrigeadh chuirmean is thaisbeanaidhean Gàidhlig do mhuinntir Dhùn Dè, agus tha Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh air £5,750 fhaighinn airson sgrùdadh air luach dualchas na Gàidhlig. 

Gheibhear làn chunntas air na pròiseactan a fhuair maoineachadh air làrach-lìn GrantNav an seo.  

Thèid taic a chumail ri pròiseactan eile a rinn iarrtas tro GhLAIF tron bhliadhna. 

Thuirt Màiri NicAonghais, Cathraiche Bhòrd na Gàidhlig: “Tha a’ chuairt as ùire de mhaoineachadh GLAIF a’ sealltainn cho mòr ’s a tha ruigsinneachd Bhòrd na Gàidhlig agus sinn a’ feuchainn ri àrd-ùrlar leasachaidh ùr a thoirt dhan Ghàidhlig, chan ann a-mhàin air a’ Ghàidhealtachd is sna h-Eileanan, ach air feadh na h-Alba. 

“Tha farsaingeachd nan tabhartasan air feadh na dùthcha a’ nochdadh an dealais aig iomadh comhairle agus buidheann gus fàs a thoirt air a’ chànan agus a thoirt gu luchd-èisteachd gu tur ùr a bharrachd air a bhith a’ cumail taic ris na coimhearsnachdan Gàidhlig a tha ann mar-thà. Tha an t-seòrsa maoineachaidh seo fìor chudromach ann a bhith a’ dèanamh cinnteach gu bheil eachdraidh bheairteach a’ chànain air a glèidheadh ​​agus na buannachd do dhaoine de gach aois.” 

Bidh Bòrd na Gàidhlig a’ ruith diofar sgeamaichean maoineachaidh aig diofar amannan tron bhliadhna. Ma tha moladh agaibh airson pròiseact, cuir post-d gu: tabhartas@gaidhlig.scot, no fòn gu 07584 103 944. 

Beachdan bho chom-pàirtichean 

Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè 

Thuirt neach-labhairt airson Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè: “Tha Cur-seachad is Cultar Dhùn Dè taingeil do Bhòrd na Gàidhlig airson a bhith a’ cumail oirnn a’ toirt taic do na cuirmean-ciùil Gàidhlig aig àm-lòin ann an Talla Marryat, a’ toirt cothrom dhuinn na seinneadairean is luchd-ciùil òga as fheàrr a thoirt a-steach gus seinn agus gus an soirbhich a’ Ghàidhlig tro cheòl tlachdmhor.”   

Comhairle nan Eilean Siar 

Thuirt neach-labhairt bho Chomhairle nan Eilean Siar: “Tha Comhairle nan Eilean air leth toilichte £8k fhaighinn bho Bhòrd na Gàidhlig gus pròiseact a lìbhrigeadh co-cheangailte ri Taigh Shìophort agus Cùirt Bremner, an àrainn cùraim ùr a thathar a’ togail ann an Steòrnabhagh.  Tha ‘Sùil air Ais, Sùil air adhart’ ag amas air tachartasan cuimhneachaidh mìosail a lìbhrigeadh do luchd-còmhnaidh agus bheir e cothrom a bhith a’ ceannach stuthan ceangailte ris na h-eileanan gus cuimhneachain is còmhraidhean a bhrosnachadh.  Tha e cudromach an cànan labhairteach a chumail suas agus bheir Sùil air Adhart taic do luchd-obrach nas òige gus a’ Ghàidhlig a bhrosnachadh agus adhartachadh am measg luchd-còmhnaidh/teanantan agus am measg luchd-obrach.” 

Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean 

Ann an 2021-22 chlàraich còrr is 80 oileanach air cùrsaichean Gàidhlig air an lìbhrigeadh le OGE Innse Gall, agus tha sinn air leth toilichte, le taic Bhòrd na Gàidhlig, gun urrainn dhuinn cumail oirnn a’ tabhann chothroman airson Gàidhlig ionnsachadh ann an coimhearsnachdan air feadh nan Eilean Siar.  Tha sinn toilichte gun urrainn dhuinn clasaichean a thabhann ann an 2022-23 ann an sgìrean leithid Barraigh, Beinn na Faoghla, an Tairbeart agus Barbhas a bharrachd air cùrsaichean aig an àrainn againn ann an Steòrnabhagh agus cuideachd air-loidhne.   

Thuirt Sue NicPhàrlain, Prionnsapal Eadar-amail UHI Innse Gall: “Tha dealas aig UHI Innse Gall a bhith a’ cur ri cothroman ionnsachadh is cleachdaidh dhan Ghàidhlig agus tha taic leantainneach bho Bhòrd na Gàidhlig agus obair com-pàirteachais le Ionnsachadh Coimhearsnachd Innse Gall a’ toirt cothrom dhuinn raon farsaing de chùrsaichean a thabhann.  Tha sinn gu sònraichte toilichte gun urrainn dhuinn cùrsaichean Gàidhlig a thabhann an-asgaidh do phàrantan agus luchd-cùraim chloinne ann am Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig.  Tha sinn a’ cumail oirnn ag obair gu dlùth le Bòrd na Gàidhlig agus com-pàirtichean ann a bhith a’ toirt taic do bhuileachadh amasan agus builean Plana Nàiseanta na Gàidhlig.” 

Comhairle Baile Ghlaschu 

Thuirt neach-labhairt bho Chomhairle Baile Ghlaschu: “Tha prògram Ealainean Gàidhlig Ghlaschu Beò, air taic dhaingeann leantainneach fhaighinn tro GhLAIF, agus tha sinne, a’ choimhearsnachd againn, luchd-ealain Gàidhlig agus an luchd-amais air leth taingeil airson seo. Ann an 2022/23 tha sinn a’ leantainn air adhart a’ cur ri susbaint Ghàidhlig aig prìomh fhèisean Ghlaschu Beò, Aye Write, Merchant City Festival, Celtic Connections agus am Mela a bharrachd air a bhith ag obair le raon farsaing de chom-pàirtichean gus an fharpais litreachais – Litir gu Glaschu (Comhairle nan Leabhraichean) a lìbhrigeadh; bùthan-obrach dràma coimhearsnachd agus cuirmean aig a’ Mhòd Nàiseanta Rìoghail (Tricky Hat Theatre Company); 12 seachdainean de dh’obair-buidhne do luchd-ciùil òga (Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu); a’ dealbhadh modail ùr airson Glaschu.net (Oilthigh Ghlaschu) le buidheann-stiùiridh ùraichte; a’ cur taic ri buidhnean mar Cheòl ’s Craic agus Fèis Ghàidhlig Ghlaschu anns a’ cho-theacs ùr às dèidh a’ ghalair lèir-sgaoilte; a’ toirt a-steach pròiseact leasachaidh luchd-amais ùr Trobhadaibh agus a’ leantainn air adhart leis a’ phrìomh phròiseact coimhearsnachd cleachdaidh againn GUIR!” 

Leabharlann Nàiseanta na h-Alba 

Thuirt Alistair Bell, Ceannard Thasglann nan Dealbhan Gluasadach, Leabharlann Nàiseanta na h-Alba: “Bha sinne aig Tasglann nan Dealbhan Gluasadach aig Leabharlann Nàiseanta na h-Alba fìor thoilichte gun d’ fhuair sinn tabhartas bho Bhòrd na Gàidhlig. Tha am pròiseact seo na chom-pàirteachas le Museum is Tasglann nan Eilean, a tha na phàirt de Chomhairle nan Eilean Siar. Còmhla, cleachdaidh sinn am maoineachadh gus cruinneachadh sònraichte de chlàran bhidio anns a bheil Gàidhlig ga bruidhinn a chur ann an cruth didseatach agus a chlàradh, agus gus an stuth a cho-roinn leis a’ phoball, an dà chuid aig tachartasan coimhearsnachd anns na h-Eileanan an Iar agus tro Thasglann nan Ìomhaighean Gluasadach. Chaidh na bhidiothan fhilmeadh le muinntir an àite anns na 1970an is 80an ann am pròiseact coimhearsnachd, Cinema Sgìre . Taing mhòr do Bhòrd na Gàidhlig airson am pròiseact seo a chur an comas.” 

Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh 

Thuirt Cathraiche Comataidh Coimhearsnachdan na Comhairle, Archie Dryburgh, aig Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh gun robh a’ Chomhairle air leth toilichte maoineachadh fhaighinn bho Mhaoin Gnìomhachaidh Achd na Gàidhlig gus taic a thoirt do Sgrùdadh air Luach Dualchais na Gàidhlig san sgìre. Thuirt an t-Iar-chathraiche, John Campbell: “Chaidh an cothrom inntinneach seo a chomharrachadh tron chom-pàirtiche againn san Treas Roinn, Gàidhlig Dumgal agus tha sinn a’ coimhead air adhart ri bhith ag obair gu dlùth còmhla riutha san àm ri teachd gus am pròiseact seo a thoirt air adhart.” 

Oilthigh Obar Dheathain 

Thuirt neach-labhairt bho Oilthigh Obar Dheathain: “Tha Oilthigh Obar Dheathain fìor thoilichte gun d’fhuair sinn £24,000 bho mhaoin GLAIF Bhòrd na Gàidhlig. Tha sinn fìor thoilichte gun d’ fhuair sinn taic bho Bhòrd na Gàidhlig gus oifigear Gàidhlig brosnachail dìcheallach fhaighinn. Tha sinn a’ dèanamh fiughair ri bhith a’ toirt air adhart gnìomhan àrd-amasach a’ Phlana Ghàidhlig againn agus a bhith a’ lìbhrigeadh iomairtean Gàidhlig a fìor mhath do choimhearsnachd Oilthigh Obar Dheathain.” 

Comhairle Baile Dhùn Èideann 

Thuirt neach-labhairt bho Chomhairle Baile Dhùn Èideann: “Tha sinn taingeil airson na taic leantainnich bho Bhòrd na Gàidhlig agus tha sinn air leth toilichte £20,000 fhaighinn gus Capital Gaelic a thoirt air adhart barrachd. Tha am pròiseact seo ag amas air dòigh-obrach com-pàirteachais cho-òrdanaichte agus chruthachail a chruthachadh gus a’ Ghàidhlig a shuidheachadh mar phàirt bheothail de bheatha Dhùn Èideann. Tha seo ga dhèanamh le bhith a’ dèanamh pìleat de dh’obair eadar-bhuidhneach leis a’ Chomhairle agus Leabharlann Nàiseanta na h-Alba a’ gairm buidheann ioma-bhuidhneach gus cothroman a chomharrachadh, eòlas agus sgilean a cho-roinn agus cumadh a thoirt air lèirsinn dhan Ghàidhlig sa bhaile san àm ri teachd.” 

Rinneadh an t-adhartas a leanas anns na sia mìosan mu dheireadh: A’ cruthachadh duilleag Facebook Capital Gàidhlig; a bhith a’ stèidheachadh Buidheann Coimhearsnachd Gàidhlig anns a bheil luchd-obrach bho gach buidheann lìonraidh a tha an sàs ann (Comhairle Baile Dhùn Èideann, Leabharlann Nàiseanta na h-Alba, Gailearaidhean Nàiseanta na h-Alba, Comunn na Gàidhlig, Sgilean Leasachadh Alba , Taighean-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba); ceanglaichean nas treasa ri sgoiltean a’ cleachdadh bheachdan sgoilearan air na tha iad airson a choileanadh: Ar Guth (Buidheann Guth nan Sgoilearan, Àrd-sgoil Sheumais Ghilleasbuig) agus a bhith a’ cruthachadh Bun-phreantasachd ann an co-obrachadh le Leasachadh Sgilean na h-Alba. 

Buidhnean a fhuair Maoineachadh 

Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean – Innse Gall 

Oilthigh na Gàidhealtachd agus nan Eilean 

Comhairle na Gàidhealtachd 

Comhairle Baile Dhùn Èideann 

Oilthigh Obar Dheathain 

Comhairle nan Eilean Siar 

Glaschu Beò 

Oilthigh Ghlaschu 

Comhairle Siorrachd Dhùn Breatann an Iar 

Comhairle Siorrachd Lannraig a Tuath 

Colaiste Abaid a’ Bhatail Nuaidh 

Comhairle Baile Ghlaschu 

NàdarAlba 

Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh 

Comhairle Aonghais 

Sabhal Mòr Ostaig 

Comhairle Mhoireibh 

COSLA 

Cur-seachad agus Cultar Dhùn Dè